Nosicielstwo salmonelli
Drobnoustroje towarzyszą człowiekowi od zawsze – kolonizują jego skórę, wytwarzają witaminy, ale są także przyczyną groźnych dla życia chorób. Do ostatniej z grup zaliczyć można m.in. gatunek Salmonella. Czym charakteryzuje się nosicielstwo salmonelli?
Należąca do drobnoustrojów chorobotwórczych salmonella rozpowszechniona jest na całym świecie. Za główny rezerwuar tej szkodliwej pałeczki Gram-ujemnej uznajemy zwierzęta, ale także człowieka. Do zakażenia najczęściej dochodzi poprzez spożycie surowego mięsa drobiowego, a także surowych lub niedogotowanych jajek. Zanieczyszczone przez zwierzęta owoce, a także przeterminowane i nieodpowiednio przechowywane produkty, jak lody i ciasta z kremem, są rzadszą przyczyną przeniesienia bakterii do wnętrza ciała.
Salmonella, podobnie jak wiele innych drobnoustrojów, posiada czynniki determinujące jej chorobotwórczość. Za najważniejszy z nich uważa się endotoksynę (występuje ona również u innych pałeczek Gram-ujemnych), a także warunkujące przyleganie i penetrację – inwazyny. Ponadto pałeczki zawierają czynniki uodparniające je na fagocytozę oraz umożliwiają przeżycie w kwaśnym środowisku żołądka.
Ze względu na swoją różnorodność gatunkową, pałeczka salmonella może być powodem:
- zapalenia jelita cienkiego i grubego (potocznie nazywanego salmonelozą),
- zapalenia szpiku kostnego (w XXI wieku występuje coraz rzadziej),
- duru brzusznego (występuje wyłącznie u ludzi).
Nietypową formą zakażenia, a często również stadium zejściowym jest tzw. nosicielstwo salmonelli.
Nosiciel salmonelli – czy może być nim każdy z nas?
Salmonella ginie w wysokiej temperaturze, a także nie posiada zdolności rozwoju w temperaturach niskich. Odpowiednia obróbka termiczna drobiu, jaj oraz czyszczenie warzyw i owoców w znacznym stopniu zmniejsza ryzyko infekcji. Jak pokazuje historia – do zakażenia może dochodzić również poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem chorobotwórczego drobnoustroju.
Nosicielstwo Salmonelli to według naukowców stan pośrednio pomiędzy brakiem zakażenia, a wystąpieniem pełnoobjawowej choroby. Kumulujące się wewnątrz pęcherzyka żółciowego pałeczki pozostają w stanie uśpienia, jednak stanowią bezpośrednie zagrożenie dla otoczenia nosiciela. Wydalane z kałem pałeczki są przyczyną nie tylko skażenia środowiska, ale również wystąpienia objawów klinicznych u osób przypadkowo zakażonych.
Salmonella nosicielstwo “tworzy” bardzo chętnie u osób z silną odpornością. Przypadkowe zakażenie, które nie ma możliwości ujawnienia się przy prawidłowej pracy układu immunologicznego, pozostaje w uśpieniu do czasu załamania obrony organizmu. Drugą z sytuacji, która prowadzi do wystąpienia nosicielstwa, jest nieodpowiednia antybiotykoterapia.
Nieprawidłowa grupa antybiotyków, a także zbyt krótka kuracja przeciw salmonelli powoduje jedynie osłabienie patogenu i przedostanie się go do pęcherzyka, gdzie rozpoczyna wegetację. Najmniejszy udział w przypadku nosicielstwa mają bakterie pierwotnie osłabione, które nie mają zdolności wytworzenia zakażenia w organizmie ludzkim.
Nosicielstwo Salmonelli – co warto wiedzieć
Nosiciele Salmonelli to osoby żyjące wśród nas. Groźna choroba, której są rezerwuarem, zmusza je do kontrolnych badań kału, a także rozwagi w przypadku podejmowania pracy.
Za najbardziej znaną nosicielkę salmonelli uznać można tzw. Tyfusową Mary. Żyjąca w na przełomie XIX i XX wieku Mary Mallon “uśmierciła” kilkanaście osób. Przyrządzane przez nią z dużej ilości mleka i tłuszczu lody brzoskwiniowe były – i są nadal – doskonałą pożywką dla salmonelli.
Tylko, że kompletnie nikt nie wie, że jest coś takiego i każdy może być nosicielem salmonelli i na nią nie chorować. To znaczy wcześniej czy później na pewno się zachoruje, spokojna głowa. Chodzi bardziej o to, żeby pamiętać, że w każdej chwili się to może przytrafić, a nie tylko po zjedzeniu czegoś podejrzanego.